Zabezpieczenia przeciwpożarowe budynków to temat rzeka. Bezpieczeństwo w razie pożaru jest jednym z priorytetów, które bierze się pod uwagę już na etapie projektowania. Oprócz tego w gotowym budynku umieszcza się szereg instalacji i dodatkowych zabezpieczeń, które mają zwiększyć szansę szybkiego wykrycia i ugaszania ognia. W budynkach biurowych i użyteczności publicznej integralnym elementem systemu jest też odpowiednie szkolenie pracowników dotyczące postępowania na wypadek pożaru.
System zabezpieczeń przeciwpożarowych – jakie elementy się na niego składają?
Zasadniczo zabezpieczenia ppoż budynków dzieli się na dwa główne rodzaje. Są to zabezpieczenia aktywne i pasywne. Jak sama nazwa wskazuje, pierwsze z nich służą do aktywnego działania w przypadku pojawienia się pożaru (jego gaszenia), a drugie raczej zabezpieczają przed pojawieniem się niebezpieczeństwa i zwiększają szanse, kiedy pożar już się pojawi. Do najważniejszych aktywnych zabezpieczeń zalicza się:
1. Systemy sygnalizacji przeciwpożarowej.
2. Stałe urządzenia gaśnicze.
3. Systemy odprowadzania dymu i ciepła.
4. Gaśnice.
5. Hydranty.
Z kolei do zabezpieczeń pasywnych zalicza się między innymi ognioodporne ściany i grodzie, zabezpieczenia instalacji elektrycznej i gazowej, przeciwogniowa impregnacja ścian.
Aktywne zabezpieczenia przeciwpożarowe
Elementem aktywnego systemu zabezpieczeń przeciwpożarowych, który uruchamia się w pierwszej kolejności, jest system automatycznej sygnalizacji i ostrzegania, w skrócie nazywane ISP (instalacje sygnalizacji pożaru). Współcześnie systemy takie to zaawansowane i całkowicie zautomatyzowane układy, które nie tylko wykrywają pożar i uruchamiają urządzenia gaśnicze i ostrzegawcze, ale również samoczynnie powiadamiają jednostkę straży pożarnej. Dzięki temu straż w przypadku pojawienia się pożaru może pojawić się znacznie szybciej niż kiedy stosuje się tradycyjne rozwiązania. Na systemy takie składają się następujące elementy:
• czujki dymu i czujniki termiczne, które wykrywają pożar na wczesnym etapie jego pojawienia się, również w pomieszczeniach, w których nie przebywają ludzie i częściach budynku rzadko używanych,
• centrala zarządzająca systemem i przekazująca informację o pożarze do jednostki straży pożarnej,
• sygnalizatory alarmowe (alarmy dźwiękowe i wizualne), które informują przebywających w budynku ludzi o niebezpieczeństwie,
• przyciski pożarowe służące do ręcznego uruchomienia systemu, dzięki którym każda osoba, która zauważy pożar, może powiadomić o tym centralę.
Należy wiedzieć, że obecność automatycznych systemów przeciwpożarowych jest zgodnie z prawem obowiązkowa w niektórych typach obiektów handlowych, w większości hoteli i w części budynków użyteczności publicznej. Zależy to przede wszystkim od powierzchni budynku i ilości przebywających w nich jednocześnie osób. W praktyce obecność tego rodzaju systemów, zwłaszcza w obiektach, w których przebywa wiele osób jednocześnie, sprawia, że pożar wykrywany jest znacznie wcześnie, co umożliwia dużo szybsze podjęcie czynności gaśniczych (automatycznych, bądź nie) i w dużej mierze zmniejsza możliwość rozprzestrzenienia się pożaru do stopnia zagrażającego zdrowiu i życiu ludzi.
Kolejnym, istotnym elementem systemu są stałe urządzenia gaśnicze, w skrócie określane jako SUG. Według obowiązującej definicji są to urządzenia na stałe związane z budynkiem, które uruchamiane są automatycznie i służą do gaszenia pożaru na jego wczesnym etapie. Podobnie jak w przypadku ISP obowiązek obecności stałych urządzeń gaśniczych w konkretnych typach budynków definiowany jest przez przepisy przeciwpożarowe. Nie mniej ważnym elementem zabezpieczeń aktywnych są tradycyjne gaśnice, które pozwalają na gaszenie pożaru niezależne od urządzeń automatycznych, zanim jeszcze pojawi się straż pożarna.
Istotną częścią systemu przeciwpożarowego w budynkach są też systemy odprowadzania dymu i ciepła, popularnie nazywane klapami dymowymi. Urządzenia takie przede wszystkim zwiększają szanse osób przebywających w budynku w czasie pożaru. Po przybyciu na miejsce straży pożarnej przejmuje ona odpowiedzialność za dalsze postępowanie. Straż nie mogłaby jednak nic zdziałać bez obecnego w budynku i jego otoczeniu systemu hydrantów doprowadzających wodę.
Pasywne zabezpieczenia przeciwpożarowe
Do pasywnych zabezpieczeń przeciwpożarowych zalicza się wszystkie te elementy, które ograniczają możliwość pojawienia się i rozprzestrzenianie się pożaru. Jest to więc na przykład zastosowana już na etapie budowy przeciwogniowa impregnacja ścian i innych elementów konstrukcyjnych, ale również specjalne, zapobiegające rozprzestrzenianiu się pożaru izolacje instalacji elektrycznej i gazowej. Zabezpieczenia ppoż pasywne to również grodzie przeciwpożarowe, które często stosowane są w centrach handlowych i podobnych obiektach. Głównym zadaniem takich grodzi nie jest ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia, ale skierowanie ewakuacji dużej liczby ludzi do właściwych wyjść ewakuacyjnych, co zapobiega panice i chaosowi.
Jak wspomniano na początku, częścią zabezpieczeń przeciwpożarowych w danym budynku jest również szkolenie przebywających w nim osób dotyczące zachowania na wypadek pożaru, bądź podobnego wypadku. Szkoli się przede wszystkim pracowników, czyli osoby przebywające w budynku na co dzień. Szkolenie takie powinno dotyczyć przede wszystkim ewakuacji z budynku, lokalizacji punktów zbiórek i obsługi podstawowych urządzeń gaśniczych. Częścią szkoleń są również okresowe próbne alarmy, które pozwalają przygotować personel na prawdziwy pożar i przećwiczyć zdobyte umiejętności. W praktyce celem szkolenia przeciwpożarowego jest przede wszystkim ograniczenie liczby poszkodowanych w przypadku zaistnienia pożaru.
